«Паважаны Старшыня Тэадорас Русопулас,
Паважаная Генеральны сакратар Бурыч,
Паважаныя чальцы Асамблеі,
Я хачу падзякаваць усім вам за падтрымку і салідарнасць з беларускім народам.
Мы ўсё прыехалі з розных краінаў. Можа, мы і прадстаўляем розныя партыі, але нас усіх аб’ядноўвае прыхільнасць правам чалавека, дэмакратыі і свету.
Гэта тыя самыя каштоўнасці, якія так важныя для Рады Еўропы.
Дазвольце мне падзякаваць дакладчыку Кіме Кільюнену і Камітэту па палітычных пытаннях і дэмакратыі за бліскучы даклад аб дэмакратычнай будучыні Беларусі.
Я спадзяюся, што кожны еўрапейскі палітык прачытае гэты даклад і прыме да ўвагі яго рэкамендацыі.
Таму што гэтая справаздача не проста выдатна апісвае цяжкую сітуацыю ўнутры краіны. У ім названыя канкрэтныя крокі, якія неабходна зрабіць, каб вызваліць Беларусь ад тыраніі і зрабіць яе часткай еўрапейскай супольнасці.
Калі мы гаворым пра дэмакратычную будучыню Беларусі, мы гаворым пра дэмакратычную будучыню ўсёй Еўропы.
Сёння ў нашым рэгіёне вырашаецца лёс свабоды і дэмакратыі. Яна вырашаецца як на палях бітваў ва Украіне, так і ў Беларусі.
Тыранія спрабуе ўзяць рэванш, заняволіць нашыя народы і разбурыць нашыя каштоўнасці.
Тыраны могуць саджаць людзей у турмы, разбураць гарады і шантажаваць нас ядзернай зброяй. Але яны ніколі – паўтару, ніколі – не зруйнуюць свабодалюбівы дух беларускага і ўкраінскага народаў.
Адным з такіх свабодалюбівых беларусаў быў Міхась Жызнеўскі. Роўна дзесяць гадоў таму ён прыехаў на Еўрамайдан падтрымаць украінцаў. Яго застрэлілі снайперы. Ён быў у ліку першых людзей, якія загінулі за свабоду Украіны.
Як Міхась, змагаючыся за Украіну і за свабодную Беларусь, загінулі дзясяткі беларусаў. Мы, беларусы, разумеем, што, змагаючыся за Украіну, мы змагаемся і за Беларусь.
Лёсы нашых краінаў пераплеценыя. Калі не пераможа Украіна, свабоднай не стане і Беларусь. А калі свабоднай не стане Беларусь, у Еўропе не наступіць устойлівага свету.
Дарагія сябры,
Сённяшняя раніца пачалася для мяне з жахлівых навінаў аб новых арыштах. Рэжым правёў масавыя ператрусы і затрыманні ў дамах сем’яў палітычных зняволеных. Некаторыя былыя палітвязні таксама былі паўторна арыштаваныя.
Сярод арыштаваных – Марына Адамовіч, жонка лідара Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі Мікалая Статкевіча. Яго прыгаварылі да 14 гадоў пазбаўлення волі і ўжо год трымаюць пад вартай без сувязі са знешнім светам.
Рэжым затрымлівае звычайных людзей толькі за тое, што яны адпраўлялі пасылкі з ежай і адзеннем. Іх арыштоўваюць, бо яны падтрымліваюць тых, хто ўжо знаходзіцца за кратамі. Іх караюць за ахвяраванні Украіне. У Беларусі салідарнасць з’яўляецца злачынствам.
Іншую жанчыну затрымалі з-за таго, што ўлады знайшлі ў яе доме бел-чырвона-белы сцяг. Яны разграмілі яе дом, але не яе дух.
Я не перастаю захапляцца сваім народам, які, нягледзячы на рэпрэсіі і тэрор, працягвае дужацца. Супраціўляцца. І дапамагаць адзін аднаму.
Рэжыму не ўдалося перавярнуць старонку. Не ўдалося пераканаць народ уступіць у вайну супраць Украіны.
Мы навучыліся працягваць працу падпольна. Людзі далучаюцца да ініцыятываў, ствараюць супольнасці і дэманструюць сваё імкненне да пераменаў.
Людзі гатовыя дзейнічаць, але ім патрэбнае бачанне: за што яны змагаюцца? Што будзе пасля Лукашэнкі? Якая канстытуцыя будзе ў нашай краіне? Ці стане Беларусь часткай Еўропы ці застанецца на расійскай арбіце?
Людзям патрэбныя адказы на гэтыя пытанні, а нам трэба іх даць. Мы ўжо распрацавалі канстытуцыю і новы закон аб выбарах.
Мы павінныя зрабіць так, каб у Беларусі ніколі больш не паўтарылася тыранія.
Мы павінныя зрабіць так, каб Беларусь не была аддадзеная Расіі ў якасці суцяшальнага прыза.
Дарагія сябры,
Мы жывём у вельмі небяспечны гістарычны час. Але гэты час – таксама магчымасць Беларусі пераламаць сітуацыю і зрабіць нашу краіну часткай еўрапейскай сям’і.
Мы жывём у няпростыя часы. Простымі рашэннямі не абысціся.
Нам патрэбныя смелыя лідары і інстытуты, здольныя супрацьстаяць тыраніі. І я лічу, што Рада Еўропы – адна з іх.
Выступаючы перад вамі тут у 2022 годзе, я заклікала да больш цеснага супрацоўніцтва паміж Радай Еўропы і дэмакратычнымі сіламі.
Я казала, што нам трэба больш Рады Еўропы ў жыцці беларусаў і больш Беларусі ў Радзе Еўропы.
І вы пачулі мае заклікі.
Вы запрасілі беларускія палітычныя партыі ў Палітычны камітэт ПАРЕ, дзе яны могуць вучыцца ў вас, дзяліцца інфармацыяй і набываць досвед.
Вы выдалі беларусам памяшканні тут – у Палацы Еўропы.
І галоўнае.
Вы спынілі супрацоўніцтва з нелегітымным дыктатарам. Я апладзірую Генеральнаму сакратару Марыі Бурыч, яе камандзе і дзяржавам–сяброўкам за рашэнне стварыць Кантактную групу з дэмакратычнымі сіламі і грамадзянскай супольнасцю.
Стварэнне Кантактнай групы стала сапраўды прарыўнай падзеяй для нашага руху. Дэмакратычныя сілы Беларусі ўпершыню фармалізавалі адносіны з міжнароднай структурай.
Сёння я даведалася, што Кантактная група ўзгадніла двухгадовы план дзеянняў, які дапаможа ўцягнуць Беларусь у працу Рады Еўропы.
Сёння я заклікаю вас да новых крокаў да развіцця нашага супрацоўніцтва.
Прапаную Радзе Еўропы пачаць распрацоўку дарожнай карты ўступлення будучай дэмакратычнай Беларусі ў Раду Еўропы. Мы можам намеціць неабходныя крокі і рэформы і пачаць працаваць над імі ўжо зараз.
У вас бязмежны досвед, а ў нас бязмежнае жаданне стаць часткай Рады Еўропы.
Уступленне ў Раду Еўропы стане нашым першым крокам на шляху да ўступлення ў Еўрапейскі Саюз.
Так, гэта смела. Так, гэта амбіцыйна. Але чаму б не пачаць дзейнічаць ужо зараз?
Калі з’явіцца акно магчымасцяў – а яно з’явіцца – мы павінныя быць гатовымі. Вырваць Беларусь з кіпцюроў Расіі. Адбудаваць нашую краіну. Аднавіць дэмакратычныя інстытуты.
І я ўпэўненая, што ў гэты крытычны момант Рада Еўропы і яе Асамблея будуць на нашым баку.
Беларусь стане гісторыяй поспеху. Пуцін пацерпіць паражэнне. Лукашэнка пацерпіць паражэнне. І мы вернем нашую краіну назад у Еўропу, дзе яна гістарычна і павінная быць.
Дарагія сябры,
Я прыйшла сюды сёння, каб сказаць, што вы патрэбныя нам, а мы патрэбныя адзін аднаму.
Мы павінныя працягваць весці барацьбу з тыраніяй і прыгнётам.
І дазвольце мне запэўніць вас – мы не спынімся. Беларусы не спыняцца. Пакуль на волю не выйдуць усе палітвязні. Пакуль апошні расійскі салдат не пакіне нашую краіну. Пакуль мы не правядзём суды за злачынствы супраць чалавечнасці. Пакуль мы не вернем сабе нашу краіну.
Гэта нялёгкая барацьба, але дзякуючы вам, дзякуючы вашай прыхільнасці, дзякуючы вашай пастаяннай падтрымцы – я ведаю, што мы ўсе пераможам.
Мы адна сям’я і будзем адной сям’ёй. Адной еўрапейскай сям’ёй».
