Дасылайце, калі ласка, інфармацыю пра ўсё, што тычыцца адукацыі ў Беларусі, у наш бясьпечны ананімны чат-бот: @eduOST_bot. Паведамляйце нам навіны са сваёй установы адукацыі ці дзяржаўнага ведамства датычна рэпрэсій і розных формаў ціску з боку кіраўніцтва, пішыце нам пра факты карупцыі і новыя распараджэнні, якія здаюцца вам неабгрунтаванымі ці нерацыянальнымі. Таксама запрашаем вас дзяліцца сваімі ідэямі і прапановамі па рэфармаванні сістэмы адукацыі.
Сачыце за навінамі Асветы на сайце, у Facebook і Instagram.
- Міжнародныя магчымасці
New Europe College Fellowships – Academic year 2024/2025
Стыпендыя каледжа Новай Еўропы (Інстытут перспектыўных даследаванняў у Бухарэсце, Румынія). Да ўдзелу запрошаныя навукоўцы, якія маюць доктарскую ступень ва ўсіх сферах гуманітарных і сацыяльных навук (уключна з правам і эканомікай). Памер стыпендыі – 850 еўра без падаткаў; таксама ўключана кампенсацыя расходаў на пражыванне і транспарт. А таксама: адна даследчая паездка ў навучальную ўстанову па выбары, доступ да бібліятэкі і электронных рэсурсаў NEC. Працягласць стыпендыі для замежных вучоных – поўны навучальны год або 1 семестр (5 месяцаў у кастрычніку 2024 года або сакавіка 2025 года).
Прыём заявак: да 12 снежня 2023 года. Падрабязнасці па спасылцы.
Excellence Scholarship & Opportunity Programme (ESOP)
Стыпендыя на навучанне ў Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школе Цюрыха. У праграму ўключаныя фінансавая падтрымка, настаўніцтва і сетка кантактаў і рэсурсаў Фонда школы. Памер стыпендыі – 12 000 швейцарскіх франкаў на семестр, стыпендыяты вызваляюцца ад аплаты за навучанне. Працягласць стыпендыі – тры ці чатыры семестры (у залежнасці ад тэрмінаў абранай магістарскай праграмы). Для атрымання стыпендыі неабходна запоўніць заяўку і прадставіць праект магістарскага даследавання.
Прыём заявак: да 15 снежня 2023 года. Падрабязнасці па спасылцы.
UCIS Postdoctoral Fellowship
Універсітэт Пітсбурга прапануе дзве постдоктарскія стыпендыі ў сферы мастацтва і гуманітарных навук (1 пазіцыя) і сацыяльных навук (1 пазіцыя). Старт праграмы – жнівень 2024 года, працягласць – 2 гады з магчымасцю працягу на 1 год. Акрамя асноўнай стыпендыі, магчымае выдзяленне дадатковага гранта для падтрымкі даследаванняў і ўдзелу ў канферэнцыях. Да ўдзелу запрошаныя навукоўцы, якія атрымалі ступень доктара філасофіі не раней за снежань 2020 года, і чыя праца звязана з рэгіёнам Усходняй Еўропы і/або Еўразіі. Заяўка павінна ўключаць суправаджальны ліст, рэзюмэ і заяву на даследаванне (максімум 1000 слоў), а таксама анатацыю дысертацыі, змест і поўны раздзел.
Прыём заявак: да 15 снежня 2023 года. Падрабязнасці і падача заяўкі па спасылцы.
Гранты на акадэмічныя даследчыя праекты
Гранты для прадстаўнікоў беларускай акадэмічнай супольнасці, якія вымушана пакінулі Беларусь не раней за 2020 год. Конкурс праводзіцца ў межах праграмы «EU4Belarus – SALT–II (Support for Advanced learning and training)». Лот 1 – заяўнікі могуць падаць акадэмічныя даследчыя праекты ў сферы сацыяльных або гуманітарных навук, прыярытэтны прадмет даследавання – Беларусь. Лот 2 – акадэмічныя даследчыя праекты ва ўсіх навуках і абласцях даследаванняў, якія не падпадаюць пад крытэры Лота 1. Заяўка можа быць пададзеная як індывідуальна, так і ад даследчай групы. Інфармацыю па мэтавых групах конкурсу і іншых крытэрах можна знайсці тут. Працягласць праектаў – ад 6 да 12 месяцаў, мінімальная сума гранта – 50 000 еўра, максімальная – 100 000.
Прыём заявак: да 22 студзеня 2024 года. Падрабязнасці і форма падачы заяўкі – тут.
Sviatlana Tsikhanouskaya Scholarship at MCI
Promoting Freedom, Democracy & Good Governance
Аўстрыйскі ўніверсітэт MCI Management Center Innsbruck запусціў стыпендыяльную праграму пад ганаровым патранажам Святланы Ціханоўскай. Праграма прызначана для беларусаў і грамадзян іншых Усходнееўрапейскіх краін, уцягнутых у актыўнасці, якія прасоўваюць каштоўнасці свабоды, дэмакратыі і добрага кіравання.
Увага – у рамках дадзенай праграмы дапускаецца прадстаўленне дакументаў без апастыля!
Стыпендыя дасць магчымасць на льготнай аснове атрымаць ступень бакалаўра або магістра па наступных напрамках: «Бізнес і менеджмент», «Прадпрымальніцтва, турызм і адпачынак«, «Біятэхналогіі», «Бізнес-псіхалогія і менеджмент», «Экалагічная, тэхналагічная і энергетычная інжынерыя», «Міжнародны бізнес і права», «Міжнародны бізнес і менеджмент», «Міжнародны менеджмент аховы здароўя», «Менеджмент, камунікацыя і ІТ», «Мехатроніка і разумныя тэхналогіі», «Медыцынскія тэхналогіі», а таксама MBA «Агульнае кіраванне». Прыём заявак адкрыты да 31 сакавіка 2024 года. Падрабязней пра стыпендыю можна прачытаць у гэтым PDF-файле.
Праграма Master of Arts in European Interdisciplinary Studies
Даступная ў тым ліку для беларусаў. Міждысцыплінарная праграма дае ўдзельнікам унікальны досвед вывучэння ўнутраных і знешніх працэсаў ЕС, а таксама найважнейшых пытанняў XXI стагоддзя: геастратэгія, кліматычны і энергетычны пераход, медыя і лічбавыя трансфармацыі. У праграме могуць браць удзел выпускнікі ўніверсітэтаў з акадэмічнай адукацыяй у наступных сферах: права, эканоміка, палітычныя ці сацыяльныя навукі, гісторыя, філасофія, геаграфія, лінгвістыка ці журналістыка, і якія зацікаўленыя ў падыходзе да працэсу еўрапейскай інтэграцыі ў шырокай і міждысцыплінарнай перспектыве. Навучанне будзе праходзіць на базе кампуса Каледжа ў Наталіне (Польшча). Стыпендыі пакрываюць кошт навучання і пражывання ў кампусе.
Прыём заявак: да 16 студзеня 2024 года. Падрабязней пра стыпендыю.
Магістарскія і аспіранцкія праграмы ў Каледжы Еўропы
Еўрапейскі каледж адкрыў прыём анлайн-заявак на магістарскія праграмы на 2024-2025 навучальны год. Для студэнтаў з краін Усходняга партнёрства, у тым ліку грамадзян Беларусі, прадугледжаныя стыпендыі. Магістарскія праграмы: еўрапейская эканоміка, права, палітыка і кіраванне, міжнародныя адносіны і дыпламатыя ЕС. Рэалізуюцца на базе кампусаў у Бруге (Бельгія), Наталіне (Польшча) і ў Тыране (Албанія). Аспіранцкая праграма “European Interdisciplinary Studies” на 2024/2025 год, рэалізуецца на базе кампуса ў Наталіне.
Прыём заявак: да 16 студзеня 2024 года. Падрабязней пра магістарскія стыпендыі. Падрабязней пра праграму для аспірантаў. Падаць анлайн-заяўку.
Стыпендыя The ONISILOS Marie Sklodowska-Curie
Універсітэт Кіпра запрашае постдактарантаў падаваць заяўкі на пазіцыю даследчыка ў межах даследчай праграмы пад назвай: “ONISILOS – Суфінансаванне перадавых міжнародных, міждысцыплінарных і міжсектаральных даследаванняў ва Універсітэце Кіпра”. Агульная колькасць даступных месцаў – 27. Праграма адкрытая для вядучых даследчыкаў з усяго свету і ў межах канкрэтных міжсектаральных і міждысцыплінарных дысцыплін і тым, якія можна знайсці тут.
Прыём заявак: да 25 студзеня 2024 года. Кіраўніцтва для суіскальнікаў (PDF-файл). Пералік дысцыплін, уключаных у праграму.
Стыпендыя Radboud University
Магчымасць атрымаць ступень магістра і стаць членам акадэмічнай супольнасці для студэнтаў краін, якія не ўваходзяць у ЕС/ЕЭС. Фінансаванне ў межах стыпендыі пакрывае выдаткі на аплату навучання, пражывання, медыцынскай страхоўкі і візавых расходаў. Для падачы неабходны матывацыйны ліст, рэзюмэ, 2 рэкамендацыйныя лісты, моўны сертыфікат.
Прыём заявак: да 31 студзеня 2024 год. Падаць заяўку анлайн.
На нашым сайце апублікаваны агляд 25+ праграм з падачай заявак у снежні 2023 / першай палове 2024 года. Ён даступны тут. Пералічаныя стыпендыі і магчымасці адкрытыя для ўдзелу беларускіх студэнтаў, выкладчыкаў, маладых вучоных і даследчыкаў.
- Дапамога палітвязням
Офіс па адукацыі для новай Беларусі
Офіс прымае заяўкі на кампенсацыю расходаў ад былых палітзняволеных студэнтаў_ак/вучняў_ніц з Беларусі, якія маюць патрэбу ў фінансавай дапамозе. Якія выдаткі могуць быць кампенсаваныя ў межах праграмы: набыццё тэхнікі для штодзённага выкарыстання і вучобы, кароткатэрміновая арэнда жылля ў краіне навучання, аплата медыцынскіх паслуг, у тым ліку псіхатэрапію, не прадугледжаных іншымі праграмамі, ды інш. Ініцыятыва рэалізуецца ў межах праграмы Orange Scholarships Каралеўства Нідэрландаў.
Еўрапейскі Саюз у рамках праграмы «EU4Belarus – SALT-II» (Support for Advanced learning and training)
Абвяшчаецца прыём заявак на атрыманне фінансавай падтрымкі ў памеры да 1450 еўра на вывучэнне адной з еўрапейскіх моў (на выбар суіскальніка) і здачы па ім іспыту. Праграма прызначана для беларускіх студэнтаў-палітвязняў.
Умовы праграмы і падача заяўкі
- Грамадзянская супольнасць і адукацыя
Праект «Васьмiног» адкрыў доступ на адукацыйную анлайн–платформу. Тут прадстаўленыя сучасныя інтэрактыўныя курсы па беларускай мове і літаратуры, гісторыі і геаграфіі ды іншыя прадметы. Платформа збірае курсы ад зацікаўленых выкладчыкаў, у тым ліку тых, каму прыйшлося пакінуць акадэмічную кар’еру ў Беларусі.
Таксама праект «Васьмiног: адукацыя для беларускіх дзяцей сёння і заўтра» працягвае другі конкурс грантаў на падтрымку адукацыйных праектаў. Удзельнікі могуць запытаць фінансавую падтрымку для пілотных адукацыйных праектаў, а таксама для ўжо дзейных арганізацый і ініцыятыў нефармальнага навучання. Магчымая сума гранта – ад 1000 да 20 000 еўра. Прыём заявак – да 20 снежня 2023 года. Падрабязней аб конкурсе можна прачытаць тут.
На сайце праекту Adukatar апублікаваны агляд сферы нефармальнай адукацыі дарослых у Беларусі, у якім прадстаўленыя ключавыя тэндэнцыі і магчымасці для правайдараў. Матэрыял падрыхтавала група экспертаў пад эгідай ТАА «Агенцтва развіцця адукацыі дарослых». На сайце можна азнаёміцца з кароткай версіяй дакумента з ключавымі аспектамі. Таксама прадугледжаная магчымасць азнаёміцца са структурай поўнай версіі агляду і аформіць заяўку на атрыманне файла на электронную пошту.
- Рэпрэсіі
Па стане на 20 лістапада 2023 года ў Беларусі 11 непаўналетніх (якія дасягнулі 18-годдзя за кратамі ці з’яўляюцца непаўналетнімі ў цяперашні час) прызнаныя палітвязнямі і застаюцца ў турмах. Пра гэта ў Сусветны дзень дзіцяці нагадаў праваабарончы цэнтр «Вясна», апублікаваўшы імёны падлеткаў. Іх гісторыі можна прачытаць тут (выкарыстоўвайце VPN).
20 лістапада пецярых студэнтаў Гомельскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта арыштавалі і аштрафавалі за «захоўванне і распаўсюджванне экстрэмісцкіх матэрыялаў». Суды адбыліся ў Гомелі напрыканцы кастрычніка. Двое са студэнтаў, Мікалай Вакульчык і Мікалай Лін, былі прыгавораныя да 15 сутак адміністрацыйнага арышту, яшчэ трое – атрымалі штрафы ад 10 да 20 базавых велічынь.
Тэлеграм-канал «Вольны прафсаюз БДУ» паведаміў пра затрыманне старшай выкладчыцы Інстытута бізнесу Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта Святланы Яскевіч. У тэлеграм-канале, звязаным з сілавікамі, апублікавана відэа, у якім сцвярджаецца, што яна «прывівала студэнтам антыдзяржаўныя погляды» і дасылала «забароненыя матэрыялы». На момант публікацыі выпуску застаецца невядомым статус выкладчыцы і за што менавіта яе затрымалі. Святлана Яскевіч працавала ў Інстытуце бізнесу з 2006 года, брала ўдзел у шматлікіх канферэнцыях па лічбавых тэхналогіях, у тым ліку ў сферы адукацыі.
58-гадовая настаўніца матэматыкі Алена Цымбаліст, грамадзянка Літвы беларускага паходжання, 26 дзён правяла ў ізалятары часовага ўтрымання на Акрэсціна. Яе затрымалі 31 кастрычніка 2023 года і прысудзілі да 7 сутак зняволення па артыкуле аб непадпарадкаванні супрацоўнікам міліцыі. Яшчэ 19 дзён Алена правяла за кратамі ў чаканні дэпартацыі з Беларусі. Алена Цымбаліст прапрацавала настаўнікам матэматыкі ў мінскіх школах 11 гадоў. Праз некаторы час пасля вяртання ў Літву, яна дала інтэрв’ю, дзе расказала пра перажытае падчас зняволення, пра сваё ўспрыманне беларускай школы і чаму педагогі, на яе думку, – нявольнікі дзяржавы, а Беларусь – «пазалочаная клетка».
Палітыка рэжыму
Праект motolko.help працягвае маніторынг прапаганды ў беларускіх установах адукацыі. У канцы лістапада ў вышэйшых навучальных установах зафіксаванае ўзмацненне палітычнай прапаганды з мэтай агітацыі студэнтаў удзельнічаць у выбарчай кампаніі 2024 года. Са студэнтамі праводзяцца інфармацыйныя сустрэчы, семінары, круглыя сталы. Падобныя мерапрыемствы адбыліся ў Акадэміі Міністэрства ўнутраных спраў, Беларускім дзяржаўным універсітэце транспарту, Мазырскім дзяржаўным педагагічным універсітэце ды інш. Выкладчыкаў заклікаюць штодзённа абмяркоўваць са студэнтамі важнасць удзелу у выбарах, і разам з тым – працягваецца ціск на студэнтаў, выкладчыкаў і школьнікаў з мэтай «не дапусціць дзейнасць экстрэмісцкага характару».
Рэктар і супрацоўнікі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ўступілі ў партыю «Белая Русь». Да асноўнай праўладнай партыі далучыліся 10 супрацоўнікаў і студэнт унівэрсытэту. Уручэнне партбілетаў адбылося 11 лістапада пры ўдзеле старшыні партыі Алега Раманава.
Як паведаміла Міністэрства адукацыі, рэктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта інфармацыі і радыёэлектронікі Вадзім Богуш і начальнік Дэпартамента забеспячэння аператыўна–вышуковай дзейнасці МУС Андрэй Паршын падпісалі пагадненне па супрацоўніцтве. Паведамляецца, што яны дамовіліся пра сумесную працу ў навукова–тэхнічнай сферы і падрыхтоўцы высокакваліфікаваных кадраў. На думку экспертаў, гэта цягне за сабой яшчэ адну хвалю ўзмацнення мілітарызацыі сістэмы адукацыі, і ўсё большы ўдзел сілавікоў у гэтай сферы.
У лістападзе студэнтаў платнай формы навучаньня некаторых беларускіх унівэрсытэтаў абавязалі падпісаць дадатковыя пагадненні да дамоваў, дзе быў прапісаны поўны кошт навучання. У шэрагу выпадкаў, гэтая сума перавышала аплату за навучанне ў 2,5 разы. Паводле інфармацыі Міністэрства адукацыі, гэта сума складаецца з некалькіх складнікаў, і ўлічвае зарплаты выкладчыкаў і ўнёскі ў ФСАН, аплату камандзіровак, транспарту, рамонту інтэрнатаў, а таксама выплату стыпендый, матдапамогі і інш. У ведамстве адзначылі, што кожны студэнт–платнік кампенсуе не больш за 60 –70% кошту навучання.
Лукашэнка падпісаў указ аб стварэнні савета па стратэгічных праектах. Забяспечваць дзейнасць рады будзе Нацыянальная акадэмія навук Беларусі і яе старшыня прэзідыума Уладзімір Гусакоў. У якасці асноўных задач савета заяўлены пошук і адбор перспектыўных стратэгічных праектаў, аналіз мэтазгоднасці і актуальнасці такіх праектаў ды інш. Нагадаем, што ўрад прапанаваў сфармаваць такі савет на нарадзе 20 кастрычніка па пытанні ўдасканалення сістэмы планавання і кантролю за рэалізацыяй стратэгічных праектаў у адказ на патрабаванне Лукашэнкі аб стварэнні «так званага мазгавога ядра», які «пры прэзідэнце, ад імя прэзідэнта, побач з прэзідэнтам будзе бачыць, што адбываецца, і прымушаць усіх вас рэалізоўваць гэтыя праекты».
Доктар гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч распавёў, якую пенсію яму прызначыла дзяржава – 220 беларускіх рублёў на месяц (каля 70 даляраў ЗША). Гэта пенсія вучонага, археолага, прафесара. Аляксандр Краўцэвіч працаваў у Гродзенскім дзяржаўным універсітэце імя Янкі Купалы.
Мінскую школу №72 перайменавалі ў гонар першага камандзіра АМАП Уладзіміра Арцёмава. На адкрыцці памятнай дошкі прысутнічалі навучэнцы ваенна–патрыятычных клубаў «Арляняты. Спадкаемцы Перамогі» і «Аскер», дзейныя супрацоўнікі АМАП, ветэраны падраздзялення і прадстаўнік праваслаўнай царквы.
