Навошта Беларусі патрэбная люстрацыя — і чаму пра гэта важна казаць цяпер? Далучайцеся да абмеркавання Канцэпцыі!
Пасля дзесяцігоддзяў беспакаранасці, фальсіфікацыяў і рэпрэсіяў Беларусь мае патрэбу не проста ў змене ўлады, а ў будаўніцтве новай сістэмы — сумленнай і справядлівай.
Люстрацыя — гэта не помста, а спосаб абараніць краіну ад паўтарэння мінулага. Мы павінны ведаць, хто браў удзел у парушэннях правоў чалавека і фальсіфікацыях, каб такія злачынствы больш ніколі не паўтарыліся.
Менавіта таму Офіс Святланы Ціханоўскай прапануе грамадскую дыскусію аб Канцэпцыі люстрацыі для Беларусі — дакуменце, які не проста апісвае магчымую мадэль, але і ўлічвае асаблівасці беларускага кантэксту. А менавіта: маштаб рэпрэсіяў, адсутнасць незалежнага правасуддзя, слабасць дзяржаўных інстытутаў і рызыка аўтарытарнага рэваншу.
Канцэпцыя люстрацыі прапануе інклюзіўную мадэль без аўтаматычных забаронаў, але з абавязковай асабістай дэкларацыяй. Гэта значыць, што:
– ніхто не будзе пакараны проста за прыналежнасць да сістэмы;
– але ўтойванне праўды аб супрацоўніцтве з рэжымам будзе мець наступствы;
– падыход будуецца на даверы і адказнасці: сумленны з грамадствам — застаешся ў сістэме; хаваеш мінулае — губляеш права прымаць рашэнні ад імя грамадства.
Такі шлях дазволіць пазбегнуць кадравага калапсу, палявання на ведзьмаў і адначасова — правесці рэальнае ачышчэнне.
Грамадства, якое перажыло сістэмны дзяржаўны тэрор, мае права ведаць праўду. І мае права выбудаваць новыя правілы. Мы прапануем абмеркаваць іх разам:
1) Азнаёміцца з Канцэпцыяй люстрацыі для Беларусі можна тут (а тут — версія на рускай мове);
2) Ацаніць Канцэпцыю і выказаць сваё меркаванне і прапановы праз:
– форму зваротнай сувязі на беларускай мове;
– форму зваротнай сувязі на рускай мове;
– па электроннай пошце transitionaljustice@tsikhanouskaya.org
Толькі сумесна мы можам вызначыць, якім будзе заўтра — і як засцерагчы яго ад паўтарэння ўчорашніх памылак. Ваш удзел — гэта ўклад у будучыню, дзе сумленнасць становіцца нормай, а дзяржава — саюзнікам, а не наглядчыкам.
