Святлана Ціханоўская выступіла ў Камітэце па справах Еўропы ў Сафіі, Балгарыя:
«Паважаны Кірыл Пяткоў!
Паважаныя члены Камітэта па справах Еўропы,
Паважаныя ўдзельнікі, дарагія сябры свабоды!
Для мяне вялікі гонар і прывілей выступаць сёння перад вамі. Я ўпэўненая, што знаходжуся тут сярод сяброў. Вашая падтрымка, вашая салідарнасць, вашыя паслядоўныя рашэнні сапраўды натхняюць.
Я знаходжуся ў Балгарыі толькі другі дзень, але ўжо адчуваю, наколькі блізкія нашыя народы. Балгары, як і беларусы, цудоўна ведаюць, што такое жыць у цені імперыі.
Вы перажылі цёмныя часы фашысцкай і камуністычнай дыктатуры. Вы перажылі стагоддзі асманскага ярма. Вы ведаеце цану свабоды, ведаеце, як лёгка яе страціць і як цяжка потым вярнуць.
Многім людзям у дэмакратычных краінах Захаду гэта цяжка зразумець. Для многіх дэмакратыя падобная да паветра. Яе пачынаюць шанаваць, толькі калі яна знікае і людзі пачынаюць задыхацца.
Два дні таму вы адзначалі Дзень вызвалення. І я ганаруся тым укладам у вызваленне Балгарыі, што зрабілі беларусы. Адным з людзей, хто вызваліў Сафію, быў генерал Гурко – беларускі шляхціц і афіцэр, які ваяваў тады ў расійскім войску.
Яшчэ адным беларускім змагаром за свабоду, які змагаўся за Балгарыю, быў Мікалай Судзілоўскі, вядомы пад мянушкай Нікалас Русэль. Ён нарадзіўся ў Беларусі, стаў выдатным урачом, этнографам, лінгвістам і пісьменнікам і палюбіў Балгарыю.
Ён быў адным з арганізатараў красавіцкага паўстання супраць Асманскай імперыі. І зараз яго імя, як і імя Гурко, стала сімвалам балгара-беларускага сяброўства.
Нам ёсць што даведацца адзін пра аднаго. І я думаю, што мой візіт сюды, у Сафію, дапаможа аднавіць адносіны паміж беларусамі і балгарамі, якія былі разбураныя рэжымам у Мінску.
На жаль, сітуацыя ў Беларусі становіцца толькі горш. Былі ліквідаваныя палітычныя партыі, сродкі масавай інфармацыі і ініцыятывы грамадзянскай супольнасці. Сотні тысячаў людзей вымушана пакінулі краіну праз рэпрэсіі. Так Лукашэнка помсціць народу, які асмеліўся запатрабаваць свабодных выбараў.
Тысячы палітычных зняволеных да гэтага часу ўтрымліваюцца ў самых бесчалавечных умовах. Сярод іх мой муж. Мае дзеці не бачылі свайго тату ўжо чатыры гады. Ужо год ён утрымліваецца без сувязі са знешнім светам, і я не ведаю, ці жывы ён.
Нягледзячы на тэрор, беларусы працягваюць змагацца. Вялікіх мітынгаў зараз няма, але пратэст сышоў у падполле. Беларусы на мясцовым узроўні арганізоўваюць акты сабатажу і супраціву. І самае галоўнае – людзі не здаюцца.
Пасля таго, як рэжым уцягнуў нашую краіну ў злачынную вайну супраць Украіны, стала відавочна, што Лукашэнка больш не прадстаўляе Беларусь. Ён па частках прадае нашую краіну Пуціну ў абмен на палітычную падтрымку.
Таму зараз так важна ізаляваць рэжым палітычна і эканамічна – праз санкцыі і ўсімі даступнымі спосабамі. Аднак, ізалюючы рэжым, мы не павінныя ізаляваць народ.
Трэба падзяляць рэжым і народ: менавіта рэжым стаў памагатым Пуціна. Тым часам беларускі народ змагаецца за дэмакратыю і свабоду і падтрымлівае Украіну.
Для нас перамога Украіны будзе і нашай перамогай. Але і наадварот: дзякуючы пераменам у Беларусі, Украіна зможа перамагчы хутчэй. Нашыя лёсы ўзаемазвязаныя.
Дарагія сябры,
Адзін з парламентарыяў, з якім я сёння сустракалася, сказаў мне: «Мы, балгары, не проста нешта гаворым, мы робім».
І так, адным з практычных вынікаў майго візіту стане стварэнне ў балгарскім парламенце групы за свабодную Беларусь. Я заклікаю вас далучыцца да гэтай групы. Гэта будзе магутным пасланнем салідарнасці і падтрымкі, а таксама важным інструментам для ўмацавання супрацоўніцтва паміж Балгарыяй і свабоднай Беларуссю.
Таксама заклікаю вас арганізаваць слуханні па сітуацыі ў Беларусі ў парламенцкіх камітэтах. Вашыя заявы і рэзалюцыі таксама важныя.
Прашу звярнуць асаблівую ўвагу на сітуацыю з парушэннямі правоў чалавека, палітвязнямі, удзелам рэжыму Лукашэнкі ў вайне, размяшчэннем ядзернай зброі на нашай тэрыторыі.
Цяпер мы спрабуем дабіцца еўрапейскай перспектывы для Беларусі. Беларусы хочуць пачуць, што ў будучыні, пасля падзення рэжыму, мы зможам уступіць у ЕС і Раду Еўропы. Для нас Еўрасаюз – лепшая і адзіная альтэрнатыва «рускаму свету».
Я таксама прашу вас далучыцца да кампаніі сімвалічных хросных бацькоў для палітвязняў. Больш за 400 парламентарыяў з розных краінаў свету ўзялі «апеку» над нашымі палітзняволенымі журналістамі, актывістамі і настаўнікамі. Вы можаце выбраць любых палітычных зняволеных і расказаць іх гісторыі людзям у Балгарыі і па ўсім свеце.
Таксама разгледзьце магчымасць запрасіць беларусаў на кароткатэрміновыя стажыроўкі ў вашых камандах і, у прыватнасці, у гэтым камітэце. Нам трэба падрыхтаваць будучую эліту, і мы можам у вас павучыцца дэмакратычным працэсам.
І, нарэшце, я запрашаю вас наведаць Вільню ці Варшаву, сустрэцца з былымі палітвязнямі, нашымі партызанамі і добраахвотнікамі, якія ваююць за Украіну – каб зразумець нашу сітуацыю, а таксама асвятліць яе ў вашых СМІ.
Дарагія сябры,
Дазвольце мне выказаць глыбокую падзяку за ваш час і ўвагу. Я разумею, што змены ў Беларусі не надыдуць хутка. Але з вашай дапамогай, я ўпэўненая, мы зможам дасягнуць нашых мэтаў. А Беларусь набудзе дастойнае месца ў еўрапейскай сям’і як свабодная і дэмакратычная дзяржава.
Дзякуй».
