Дасылайце, калі ласка, інфармацыю пра ўсё, што тычыцца адукацыі беларусаў, у наш бяспечны і ананімны чат-бот @eduOST_bot. Паведамляйце нам навіны са сваёй установы адукацыі ці дзяржаўнага ведамства датычна рэпрэсій і розных форм ціску з боку кіраўніцтва, пішыце нам пра факты карупцыі і новыя распараджэнні, якія здаюцца вам неабгрунтаванымі ці нерацыянальнымі. Таксама запрашаем вас дзяліцца сваімі ідэямі і прапановамі па рэфармаванні сістэмы адукацыі.
У нас з'явіўся сайт www.asvetaby.org, дзе можна знайсці ўсе выпускі дайджэсту «Асвета» на беларускай, рускай і англійскай мовах.
Спампаваць дайджэст па пытаннях адукацыі і навыкі магчыма па спасылцы.
- Рэпрэсіі
– 12 красавіка суд Ленінскага раёна г. Мінска абвясціў прысуд намесніцы дырэктара гімназіі №42 г. Мінска Святлане Хромавай і яе дачцэ Яне. Суддзя Марына Клімук прызнала іх вінаватымі паводле ч.1 арт. 342 («Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, або актыўны ўдзел у іх») і прысудзіла два гады калоніі агульнага рэжыму кожнай. Вядома, што ў віну ім ставіўся ўдзел у трох пратэстных акцыях у 2020 годзе.
– Студэнтка Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта Рыта Зотава атрымала два гады калоніі агульнага рэжыму за расклейванне ўлётак, нягледзячы на адсутнасць доказаў і істотныя супярэчнасці ў абвінавачанні. Першапачаткова заяву ў міліцыю на Рыту і яе сяброў напісала дырэктарка школы Вольга Цалка.
– У Хойніках была затрыманая былая настаўніца Ірына Абдукерына за адпраўку інфармацыі аб перамяшчэнні расейскіх войскаў у тэлеграм-канал «Беларускі Гаюн». У апублікаваным на праўладным тэлеграм-канале «пакаяльным» відэа сцвярджаецца, што ў дачыненні да Ірыны ўзбуджаныя крымінальныя справы па арт. 361-1 КК аб садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці і 361-4 КК аб удзеле ў экстрэмісцкім фарміраванні.
– 30 сакавіка ў БДУІР падчас заняткаў быў затрыманы студэнт. Затрыманне адбылося непасрэдна падчас навучальных заняткаў другога курса факультэта радыётэхнікі і электронікі.
– З Інстытута мовазнаўства ім. Якуба Коласа НАН Беларусі звольнены акадэмік Аляксандр Лукашанец. Пасля выбараў 2020 года ён удзельнічаў у відэазвароце навукоўцаў супраць гвалту.
– З Нацыянальнага гістарычнага архіва звольненыя дырэктар Зміцер Яцэвіч і намеснік дырэктара па навуцы Дзяніс Лісейчыкаў. Абодва – буйныя спецыялісты ў галіне беларускай гісторыі і вопытныя кіраўнікі. Змітру Яцэвічу не працягнулі кантракт, Дзяніс Лісейчыкаў звольніўся сам.
– Згодна з рашэннем суда Заводскага раёна г. Мінска тэлеграм-канал «БДЭУ/Ініцыятыва» прызнаны экстрэмісцкім.
- Палітыка рэжыму
– У Беларусі стварылі дзяржаўную камісію па кантролі за ходам падрыхтоўкі і правядзення ўступных іспытаў у 2022 годзе. Камісія, у якую ўвайшлі супрацоўнікі дзяржаўных органаў, будзе «ліквідаваць парушэнні» і «абараняць правы і законныя інтарэсы грамадзян».
– Улады плануюць яшчэ больш узмацніць патрыятычнае выхаванне школьнікаў, выкарыстоўваючы для гэтага суботні час. Раней 6-ы школьны дзень трактаваўся як дзень для «калектыўнай творчай справы», аднак цяпер Міністэрства адукацыі збіраецца «перагледзець» гэтыя рэкамендацыі, – заявіў міністр адукацыі А. Іванец.
– На факультэце журналістыкі БДУ ў 2022 годзе не будзе набору на платнае навучанне па спецыяльнасцях, якія найбольш цесна звязаны з асноўнымі каналамі распаўсюджвання дзяржаўнай прапаганды: тэлевізійная, друкаваная і вэб-журналістыка. У дэканаце факультэта не адказалі на пытанне бацькоў абітурыентаў аб прычынах новаўвядзення.
– На юрыдычным факультэце БДУ была арганізавана сустрэча для студэнтаў 1-4 курсаў, прымеркаваная да Дня яднання народаў Беларусі і Расіі. Мерапрыемства правяла намесніца дэкана па вучэбна-выхаваўчай працы Ганна Бакун, вядомая сваім актыўным удзелам у рэпрэсіях супраць студэнтаў з актыўнай грамадзянскай пазіцыяй.
– Дырэктарка школы №41 г. Мінска Ірына Дрозд, раней заўважаная ў фальсіфікацыі вынікаў выбараў, правяла ідэалагічную гутарку са школьнікамі перад пачаткам кінасеанса, на якім дзецям у прымусовым парадку паказвалі расейскі вайсковы фільм. Чыноўніца распавяла дзецям пра нацызм і генацыд у сучасным свеце, пра «свята яднання народаў Беларусі і Расіі» і дзейнасць «Фонду міра» – праўладнай арганізацыі, якая займаецца прымусовым зборам сродкаў на свае мэты ў супрацоўнікаў беларускіх прадпрыемстваў.
– Навучэнцаў Бароўскай сярэдняй школы і Сярэднепечанскага дзіцячага сада-базавай школы Лельчыцкага раёна выкарыстоўвалі для запісаў прапагандысцкіх відэаролікаў да Дня яднання народаў Беларусі і Расіі: дзеці ў халоднае надвор'е без верхняга адзення махалі сцяжкамі ў полі, прагаворвалі завучаныя ідэалагічныя клішэ, удзельнічалі ў фатасэсіі з мілітарысцкай атрыбутыкай.
– У гомельскай школе №5 прайшла сустрэча малодшых школьнікаў з супрацоўнікамі міліцыі, на якой дзяцей вучылі трымаць міліцэйскія дубінку і шчыт.
– З наступнага навучальнага года польскія школы ў Гродне і Ваўкавыску пераводзяць на рускую мову навучання. Аб гэтым бацькам паведаміла кіраўніцтва школ, спаслаўшыся на зменены Закон аб адукацыі, які не прадугледжвае выкладанне на мове нацыянальных меншасцей.
- Санкцыі ў дачыненні да Беларусі
– Урад Украіны прыняў рашэнне дэнансаваць пагадненні з Беларуссю аб узаемным прызнанні і эквівалентнасці дакументаў аб адукацыі і вучоных званнях і аб супрацоўніцтве ў галіне атэстацыі навуковых і навукова-педагагічных кадраў вышэйшай кваліфікацыі. Таксама дэнансаваны дагавор аб супрацоўніцтве ў галіне навукі і тэхналогій паміж краінамі.
– Афіцыйныя прадстаўнікі Еўрапейскай прасторы вышэйшай адукацыі, якая аб'ядноўвае краіны, якія ўдзельнічаюць у Балонскім працэсе, заклікалі ўсіх сваіх удзельнікаў прыпыніць зносіны і супрацоўніцтва з дзяржаўнымі ўстановамі Расіі і «ўсіх іншых краін, якія актыўна падтрымліваюць расійскае ўварванне ва Украіну». Згодна з каментаром міністра адукацыі Украіны Сяргея Шкарлета, гэтая заява датычыцца і Беларусі.
– З-за ваеннай агрэсіі Расіі супраць Украіны Еўрапейская арганізацыя па ядзерных даследаваннях (CERN) прыпыняе супрацоўніцтва з даследчымі цэнтрамі Беларусі і Расіі, а таксама адмаўляецца заключаць новыя кантракты з супрацоўнікамі, якія прадстаўляюць навуковыя ўстановы гэтых краін.
– У Талінскім універсітэце адмовіліся прымаць на навучанне студэнтаў з Расіі і Беларусі ў новым акадэмічным годзе за выключэннем тых, у якіх ужо ёсць від на жыхарства ў адной з краін ЕС, доўгатэрміновая віза або статус бежанца. Раней падобнае рашэнне па прыёму студэнтаў прынялі яшчэ дзве эстонскія ВНУ: Тартускі універсітэт і Талінскі тэхнічны універсітэт.
- Грамадзянская супольнасць і адукацыя
– Беларускі Грамадскі Балонскі камітэт прааналізаваў праект «Мадэрнізацыя вышэйшай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь», які рэалізуецца Міністэрствам адукацыі РБ за кошт сродкаў (100 млн. еўра) Міжнароднага банка рэканструкцыі і развіцця. У сваім заключэнні эксперты адзначылі недастатковую даступнасць інфармацыі аб праекце для шырокай грамадскасці, затрымку ў рэалізацыі праекта, выбарачную ўцягнутасць зацікаўленых бакоў у працэс прыняцця рашэнняў (напрыклад, удзельнічаюць дэканаты, але не выкладчыкі і студэнты), аднабаковы характар абмеркаванняў (на абмеркаванне выносяцца толькі асобныя кампаненты праекта), адсутнасць празрыстай справаздачнасці, а таксама фармальны характар удзелу грамадскасці ў праекце (толькі інфармаванне).
– 8 красавіка стартаваў антываенны марафон «Пра што важна зараз казаць, каб спыніць вайну ва Украіне?». Ініцыятарамі марафону сталі вучоныя ў галіне гуманітарных і сацыяльных навук. Марафон уяўляе сабой серыю анлайн-дыскусій, у якіх бяруць удзел навукоўцы, грамадзянскія актывісты, палітыкі, журналісты з розных краін. Першая сустрэча прайшла на пляцоўцы Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта, другая – Універсітэта Стоўні-Брук.
– На ютуб-канале «Дзікае паляванне» апублікавана расследаванне аб працы і амаральных метадах дзейнасці шэрагу прарэктараў і супрацоўнікаў найбуйнейшых беларускіх ВНУ, якія з'яўляюцца супрацоўнікамі КДБ: Дзмітрыя Сінельнікава (БДМУ), Андрэя Басько (БрДТУ), Аляксея Бяззубіка (ГрДУ), Яраслава Чаркаскага (БДУ), Генадзя Селяйковіча (МДЛУ), Алега Лаўрэнкі (БДЭУ), Ігара Азарава (БДУІР).
– Прадстаўніца ліквідаванага ўладамі Таварыства Беларускай Школы Тамара Мацкевіч выказалася аб неабходнасці сур'ёзнага перагляду практыкі выкладання рускай літаратуры ў беларускіх школах у сувязі з падзеямі ва Украіне: «Настаўніку ці бацькам дастаткова задаць пытанне дзецям: чаму літаратурны герой – захопнік?»
- Міжнародныя магчымасці
– Форум імя Альберта Эйнштэйна прапануе маладым вучоным магчымасць прайсці стажыроўку ў Германіі. Мэта праграмы – падтрымаць маладых вучоных, якія ў дадатак да праведзенай работы ў галіне сваёй спецыялізацыі, адкрытыя да іншых, міждысцыплінарных падыходаў. Дэдлайн падачы заявак – 15 мая 2022 года.
– Інстытут усходнееўрапейскіх даследаванняў Свабоднага ўніверсітэта Берліна аб'яўляе аб прадастаўленні прамежкавых стыпендый для навукоўцаў з Украіны, Беларусі і Расіі, якія знаходзяцца ў небяспецы. Стыпендыі разлічаны на тэрмін ад трох да шасці месяцаў і дазваляюць суіскальнікам у бяспечным становішчы падрыхтаваць заяўку на фінансаванне ў рамках праграмы або чарнавік даследавання ў рамках праектаў, што фінансуюцца звонку.
– Даследчы цэнтр Усходняй Еўропы пры Брэменскім універсітэце прапануе дадатковыя стыпендыі даследчыкам-уцекачам з Украіны і вучоным з Расіі і Беларусі, якім пагражае небяспека. Стыпендыі прызначаныя для магістрантаў, аспірантаў, малодшых і старэйшых навуковых супрацоўнікаў, якія займаюцца даследаваннямі ў галіне гісторыі, культуры, палітыкі, эканомікі. Заяўку неабходна падаваць на англійскай ці нямецкай мове. Кантакт для сувязі з арганізатарам: [email protected]
– У сувязі з новай хваляй рэпрэсій пасля антываенных пратэстаў Офіс па адукацыі для новай Беларусі ў межах праграмы Каралеўства Нідэрландаў «Orange Scholarships» адкрыў прыём заявак на пакрыццё тэрміновых выдаткаў сумай да 500 еўра для студэнтаў, якія зведалі або якім пагражаюць рэпрэсіі, з мэтай іх экстраннага выезду, найму жылля ў бяспечным месцы або навучання за мяжой.
– Фонд Ракфелера аб'яўляе адкрыты конкурс заявак на праграму рэзідэнтуры Цэнтра Беладжыа для шырокага кола ўдзельнікаў, у тым ліку для навукоўцаў і выкладчыкаў. Прыём заявак – да 17 траўня 2022 г.
– Дзяржаўны ўніверсітэт г. Кампінес (Бразілія) дае магчымасці для навучання беларускім студэнтам і аспірантам, якія знаходзяцца ў небяспецы (у т.л., пад пагрозай быць прызваным у войска).
Больш міжнародных магчымасцяў — на сайце «Честного университета».
