Венецыянская камісія займаецца аналізам законаў і законапраектаў краінаў, каб яны маглі абараняць народ і гарантаваць бяспеку правоў людзей. Яна з'яўляецца інструментам канстытуцыйнага будаўніцтва ў краінах, дзе адбываюцца дэмакратычныя перамены.
Венецыянская камісія прааналізавала праект Канстытуцыі, якую прапануе рэжым. У справаздачы камісіі зазначаецца, што:
– па-ранейшаму адсутнічае вяршэнства закону, няма незалежнай судовай улады, захоўваецца пракуратура савецкага ўзору;
– свабоднае грамадскае абмеркаванне звялося да фармальнасці, прычым да працэсу не дапусцілі ўсіх нязгодных;
– прэзідэнт захоўвае кантроль над парламентам – той застаецца слабым інстытутам, які можа быць распушчаны прэзідэнтам на шырокіх падставах;
– прэзідэнт можа адначасова займаць пасаду старшыні УНС, што пагаршае адсутнасць рэальнага падзелу ўладаў і сведчыць пра далейшую канцэнтрацыі паўнамоцтваў у руках адной асобы;
– УНС, чальцы якога не абіраюцца, становіцца паралельным урадам, які будзе функцыянаваць паралельна з кабінетам міністраў і парламентам. Прычым у выпадку неабходнасці зможа замяняць іх, калі гэтага захоча прэзідэнт;
– праект паправак не проста захоўвае існы стан справаў, але і ўмацоўвае цяперашняе становішча прэзідэнта ў Канстытуцыі.
У заключэнні адзначаецца, што вынесены на «рэферэндум» праект паправак не зможа выправіць моцны дысбаланс паўнамоцтваў, які ўжо існуе паводле дзейнай Канстытуцыі, і толькі пагоршыць яго.
Пры гэтым Венецыянская камісія станоўча адклікаецца пра праект Народнай Канстытуцыі, распрацаваны Грамадскай канстытуцыйнай камісіяй пад кіраўніцтвам Анатоля Лябедзькі, прадстаўніка Святланы Ціханоўскай па парламенцкім супрацоўніцтве і канстытуцыйнай рэформе. Эксперты адзначылі, што гэты праект «уяўляе сабой больш збалансаваны погляд на прынцып падзелу ўладаў». Пазіцыя Венецыянскай камісіі пацвярджае, што беларусам важна не дапусціць прыняцця Канстытуцыі рэжыму і працягваць барацьбу за вызваленне палітвязняў, новыя выбары і пераход да дэмакратычнага грамадства.
Спецпрадстаўнік Ціханоўскай па выбарах Аляксандр Шлык пракаментаваў вердыкт Венецыянскай камісіі: «Не толькі працэс правядзення рэферэндуму, але і сутнасць вынесеных на рэферэндум паправак не адпавядаюць міжнародным стандартам».
Поўны тэкст Заключэння Венецыянскай камісіі тут.
